Een grofkorrelige foto van een op het oog willekeurige stoep of een prachtig verlaten zandstrand dat herinneringen aan jeugdvakanties oproept. Niets doet vermoeden dat deze plekken een geheim bij zich dragen. Het regelmatige patroon van de stoeptegels en het strakke lijnenspel van een uitgerekte strandfoto zou je kunnen lezen als toevallige composities die samenvallen met een willekeurig gegeven. Maar in het beeldend oeuvre van Michiel Romeyn (1955) is er meer aan de hand dan het beeld op eerste gezicht laat zien.
Romeyn heeft al sinds zijn jeugd een fascinatie voor de donkere kant van de mens. Of het nu gaat om criminelen die elkaar op klaarlichte dag in Amsterdam afschieten of 18-jarigen die als kanonnenvoer op de Normandische stranden zijn afgezet om de gruwelijkheden van de Tweede Wereldoorlog een halt toe te roepen, voor Romeyn zijn het onvoorstelbare daden die hij probeert te begrijpen. Even fascinerend als die schaduwzijde is de wonderlijke schoonheid en onschuld van het plaats delict. Een locatie waar in een fractie van een seconde een gruwelijkheid plaatsvindt maar waar in duizend jaar voorafgaand en in de duizend jaar volgend niets zal herinneren aan het tragische voorval. Het zijn plekken waar de tijd kort is bevroren, waar schuld en onschuld, schoonheid en lelijkheid, leven en dood voor heel even samenvallen. Romeyn maakt van het plaats delict een fotografisch monument waarin de menselijke absurditeit wordt gevangen in het niets.
Dat alles wat benoemd zou kunnen worden onbenoemd blijft zou je kunnen typeren als een beginsel van de Hollandse school. Kerkleider Calvijn liet God langzaam uit het zicht verdwijnen, Rembrandt schilderde slechts licht, Cruijff sprak over lege ruimtes en Mondriaan was bijna zover om ook de laatste twee lijnen uit te wissen. Dat is wezenlijk anders dan een zinkend vlot met wanhopige mensen zoals verbeeld door Eugène Delacroix of de dode lichamen hangend uit een auto zoals die werden opgediend in de serie accidents van Andy Warhol. De kunstgeschiedenis is rijk aan beelden die weinig aan de verbeelding overlaten. De tegenstelling kan niet groter met het fotografische werk van Romeyn waarin tijd en voorval zijn uitgegumd. Hier wordt juist alles overgelaten aan de verbeelding.
Met de inzet van zorgvuldig gekozen beeldmiddelen versterkt Romeyn de dramatiek van afwezigheid. Het grote formaat, de grofkorrelige afdrukken en de loden lijsten die de foto’s transformeren naar objecten, geven de beelden letterlijk en figuurlijk zwaarte. Deze beeldverhalen dragen een beladen existentiële thematiek die Romeyn relativeert met de nodige humor en absurditeit om het menselijk falen nog enigszins dragelijk te maken.
Expositie: Utah Beach
Kunstenaar: Michiel Romeyn
Geopend: 16 november tot en met 11 januari (vr/za/zo van 12:30 tot 17:30 uur)
Opening: 16 november om 16:00 uur