“daar siddert weer in mij de Liefde die het lichaam sloopt,
dat bitterzoet en onweerstaanbaar sluipdier.”
Volgens het fameus onbetrouwbare Wikipedia was Sappho (ca. 630 – 570 v.Chr.): “een lyrische dichteres uit het oude Griekenland. Anacreon noemt haar ‘de zoetzingende’, Lucianus ‘de honingzoete glorie van Lesbos’, en een aan Plato toegeschreven epigram (Anthologia Palatina IX 506) noemt haar de ‘tiende muze’.”
Er schuilt klaarblijkelijk veel zoets in Sappho’s gedichten én in de woorden van anderen over haar werk, zoals er ook veel bitters over te vertellen valt over de auteur van dit kleine maar veel geroemde oeuvre.
Woorden kunnen ook voortleven in beelden: Khaddouj Barghout, een in Rotterdam woonachtige kunstenaar, heeft zich in een nieuwe reeks werken laten inspireren door Sappho, maar niet door Sappho alleen. Ze speelt een vernuftig spel met de verschillende manieren van kijken – vaak cultureel of ideologisch bepaald – naar het vrouwelijk lichaam.
De vrouwen die geportretteerd zijn door Khaddouj Barghout – alleen, of samen, met elkaar of los van elkaar, soms in klein formaat, intiem begrensd, soms op groot formaat, zwevend in de ruimte – verhouden zich tot zichzelf, tot elkaar, en tot de kijker. Barghout laat het, in haar woorden, aan de kijker over ‘om de spanning en sensualiteit ofwel door een “sapphic view” te bekijken, ofwel vanuit het dominante, heteronormatieve perspectief. Romantische liefde en intimiteit tussen vrouwen is in de geschiedenis vaak verwijderd of verdoezeld, bijvoorbeeld door vrouwen die samenwoonden en lovers waren te labelen als “vriendinnen” of “huisgenoten”. Dit beeld wat we bewust of onbewust hebben van twee vrouwen die romantically involved zijn, zet zich tot op de dag van vandaag voort, alsof deze liefde niet serieus genomen dient te worden, of louter als vermaak dient voor de ‘male gaze’ – zie ook: any lesbian porn ever made.’
In de meeste werken van Khaddouj Barghout speelt de Noord-Afrikaanse cultuur een belangrijke rol. Dat geeft context aan het werk en daarmee wil ze (on)nadrukkelijk aankaarten dat de perceptie(s) op het vrouwelijk lichaam – waaronder het sapphische perspectief – cultureel gezien nog altijd taboe is. Barghout is dat taboe gelukkig allang voorbij, zoals ze ook de schaamte voorbij is: de vrouwen in haar werk doen niets wat als ‘immoreel’ of ‘verboden’ bestempeld kan worden, omdat ze leven in een wereld waarin ze vrij zijn.
Moge de vrouwen in haar visuele universum ons allen tot voorbeeld dienen.
De expositie wordt geopend zaterdag 27 mei om 16:00 uur en is daarna te zien tot en met zaterdag 17 juni op donderdag tot en met zondag van 12:30 – 17:30 uur.
Tekst: Khaddouj Barghout ism OVG Management